آسياب يا «طاحونه»، در نقاط مختلف جهان به صورت‌هاي متفاوتي وجود دارد و براي آرد كردن گندم و غلات ديگر جهت تهیه نان و مصارف مختلف از آن استفاده مي‌شده‌ است.


آسیاب‌های آبی از جمله آثار تاریخی این استان محسوب می‌شود که معمولا در کنار آبادی‌ها و بر سر راه قنات‌ها ساخته شده اند.


آسیاب دستي آن در منازل قدیمی یزد، با دو سنگ مسطح وجود دارد كه بر روي هم قرار مي‌گيرند.

دسته‌اي به سنگرويين متّصل است كه با دست چرخانده مي‌شوند و نام اين نوع آسياب، دستاس است كه بدان «آردچي» و «آرچي» نيز مي‌گويند.


ساختمان داخلي آسياب دارای چند اتاق جهت استراحت آسيابان و انبار گندمهايي كه بايد آرد شود، می باشد.


به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد قدیمی‌ترین آسیاب این استان، آسیاب آبی اشکذر می‌باشد که قدمت آن مربوط به دوران ایلخانی است.


مهندس سیفی افزود: این آسیاب یکی از 10 آسیاب ثبتی استان است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از ویژگی‌های منحصر به فرد آن می‌توان به مقرنس کاری فضای اصلی، نقوش هندسی در اطراف دیواره‌ها، آجر کاری ظریف در محوطه اصلی آسیاب و صحن مثمن آن می‌باشد.


وی در ادامه گفت: هر آسیاب دارای قسمت‌های مختلفی است که عمده ترین قسمت آن «تنوره» است که به صورت مخروطی وارونه طراحی می‌شد، به گونه‌ای که آب ذخیره شده در آن از روزنه‌ای کوچک با فشار پره‌ها ،سنگ آسیاب را حرکت می‌داد.


وی با اشاره به اینکه فضای اصلی آسیاب‌ها در دل زمین جای دارد و بخش نمایان آن شامل نورگیرها و ورودی آسیاب است افزود: از دیگر قسمت‌های آسیاب می‌توان به سنگ زیرین و زبرین اشاره کرد که سنگ زیرین آن بسیار مقاوم‌تر است.


وی با بیان اینکه آسیاب‌های آبی از جمله جاذبه‌های تاریخی این استان به شمار می رود تصریح نمود: از میان آسیاب‌های معروف استان می‌توان به آسیاب‌های سنگ سیاه ده آباد، بیده، باغستان، گرمسیر تفت، دو سنگی محمد آباد میبد، تفت ،ندوشن و علی آباد اشاره کرد.


گفتنی است: در حال حاضر آسیاب گرمسیر تفت فعال است و به عنوان یک جاذبه خاص اکوتوریستی محسوب می‌شود.

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا